9. Sınıf Türk Edebiyatı 1. Dönem 1. Yazılı Soruları 2014-2015

 

1. Yunus Emre ile ilgili aşağıdaki metinleri yazılış amacı, kullanılan dilin işlevleri, gerçeklikle ilişkileri bakımlarından karşılaştırınız. (6 puan)

1.       METİN

2.       METİN

Yunus Emre, halk diliyle yazılan tasavvuf edebiyatının temsilcisi olan Yunus Emre'nin hayatı hakkında fazla bilgi yoktur.  Yunus Emre, Anadolu Selçuklu Devleti'nin dağılmaya ve Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde Türk Beylikleri'nin kurulmaya başlandığı 13. yüzyıl ortalarından Osmanlı Beyliği'nin kurulmaya başlandığı 14. yüzyılın ilk çeyreğine kadar Orta Anadolu'da doğup yaşamış bir şair ve erendir..Yunus Emre'nin eserleri, hayatı hakkında bazı bilgiler içermektedir. Bütün bir Anadolu’yu dolaştığı, Mevlana’yı gördüğü eserlerinde geçen cümlelerden anlaşılmaktadır.

Rüzgâra bir koku ver ki, hırkandan; Geleyim, izine doğru arkandan; Bırakmam, tutmuşum artık yakandan, Medet ey dervişim, Yunus'um medet!      (Necip Fazıl Kısakürek)

 

                

	1.       Metin	2.       Metin
Yazılış amacı
Dilin işlevi
Gerçeklikle ilişkisi

  

               

        

 2. Yukarıdaki metinlerden hangisi edebi metindir? Edebi metnin dil ve anlatım bakımından diğer metinden ne gibi farklılıkları vardır? Yazınız. (6 puan)

      3. Mermerden mutfak tezgâhı yapan usta ile mermeri heykele dönüştüren heykeltıraşın yaptıkları arasında ne fark vardır? Açıklayınız. (8 puan)

Görmesem yüzünü kör olur gözüm

Gözlerim yüzüne bakmak içündür

Adında tutuşur en yakın sözüm

Hitabım kalbini yakmak içündür

                                   (Hasan Ali YÜCEL)

    4. Yukarıdaki şiirin redif ve uyaklarını bulunuz. (Uyak çeşitleri belirtilecek.) Şiirin uyak şemasını çıkarıp uyak düzeninin adını yazınız.  (10 puan)

Ay yansın ağalar güneş tutulsun

Parladı parladı çalın kılıncı

Oklar gıcırdasın ayyuka çıksın

Mevla’nın aşkına basın kılıncı

                        (Köroğlu)

    5. Yukarıdaki şiirde ……’li ……… ölçüsü kullanılmıştır. Bu şiir ………………… duraklıdır.

Yukarıdaki şiirin 2. ve 4. dizelerinde -ın kılıncı ek ve sözcükleri ……………….. olarak kullanılmıştır. (8 puan)

----------------------------------------------------------------

Cennette bugün gülleri açmış görürüz de

Hâlâ o kızıl hâtıra titrer gözümüzde

6. Aruz ölçüsünün “Mef’ûlü mefâîlü mefâîlü feûlün” kalıbıyla yazılan yukarıdaki şiirin ilk dizesinin açık ve kapalı hecelerini bularak taktilerini uygulayınız. (8 puan)

     7. Aşağıdaki şemada noktalı yerleri uygun sözcüklerle doldurunuz. (5 puan)

    8. “Hat, edebiyat, resim, müzik, heykel, mimari” sanatları geleneksel ve modern sınıflandırmaya göre hangi tür sanatlara girer? (12 puan)

	Geleneksel Sınıflandırma	Modern Sınıflandırma
HAT
EDEBİYAT
TİYATRO
MÜZİK
HEYKEL
MİMARİ

   9. Silmek istersem içimden ne zaman bir sızıyı

Açıyor koynunu kardeş gibi karşımda kıyı

Yukarıdaki dizelerde yer alan teşbihin unsurlarını yazınız. (6 puan)

Benzeyen:

Kendisine benzetilen:

Benzetme yönü

Benzetme edatı:

     10. Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerleri doldurunuz. (10 puan)

a) Bir milletin maddi ve manevi alanda ortaya koyduğu tüm eserler ………… oluşturur.

b) Resmin malzemesi boya, edebiyatın malzemesi ise ………..dir.

c) Bilimde terimler, felsefede kavramlar, sanatta .............kullanılır.

d) ………......; duygu, düşünce, olay ve hayallerin dil aracılığıyla sözlü ya da yazılı olarak biçimlendirilmesi sanatıdır.

e) İnsanlara faydayı temel alan, deneyim ve ustalık gerektiren, el emeğine dayanan faaliyetlere ....………......... denir.

f) Edebiyat, işitsel sanatlar içinde yer aldığından ..........…............ sanatıyla yakın ilişki içindedir.

g) Sanatçı, eserinde bir dönemde meydana gelen önemli olayları anlatacaksa ……………………… biliminden; insan ilişkisini, toplumun duyuş ve düşünüşünü ele alırken ……………………… biliminden, insanın iç dünyasını, duygu ve hayallerini anlatırken……………………… biliminden yararlanır.

h) ………………………. metni oluşturan sözcük ve cümlelerin dil bilgisi kurallarına uygun kurulması, dil bilgisi yönünden birbirine doğru bağlanmasıdır.

i) Aruzda kısa heceyi ölçü gereği uzatarak okumaya …………, uzun heceyi ölçüye uydurmak için kısaltmaya ……………denir. Bunlar aruz kusurlarıdır.

j) Cemâlin âfitâbından alır nûr

   Meh-i tâbâna döndü câm-ı billûr

Bu dizelerde …………………uyak kullanılmıştır.

k) Şairin, şiirini yazdığı dönemde hakim olan düşünce sistemine …………………… denir.

      11. Aşağıdaki cümlelerin sonuna bilgiler doğru ise D yanlış ise Y yazınız.

a) Edebi metinlerde dil göndergesel işlevde kullanılır. (   )

b) Kurtuluş Savaşı’nı anlatan bir edebi metin matematik biliminden yararlanır.   (    )

c) Kurmaca dünya, gerçek olandan hareketle ve gerçek olanla ilişkilendirilerek kuru­lan hayalî bir dünyadır.  (     )

d) Edebi metinlerin iletisi kişiden kişiye değişir. (     )

e) Sanat eserinin, doğrudan bilgi vermek gibi bir amacı yoktur. (    )

f) Haftanın meteoroloji olaylarını anlatan bir metin, sanat metnidir. (     )

g) Her şiirde mutlaka hem redif hem uyak bulunur. (       )

       12. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplandırınız. (Her soru 2 puandır.)

         I.    Bî-safâ-yı aşk olup bî-derd-i yâr olmak da güç

Bir sitem-ger âfetin cevriyle zâr olmak da güç

Bu şiir parçası için aşağıdakilerden hangisi söylenemez.

A)        Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.

B)        Şiirde ses akışı vardır.

C)        Redif kullanılmıştır.

D)       Tam uyak kullanılmıştır.

E)        Yabancı dillerden alınan sözcüklere yer verilmiştir.

    II.   Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir terim ya da imge kullanılmamıştır?

        A) Annesinden izin alıp arkadaşının evine gitmiş

        B) İlkyaz ağaçlarının yaprakları çok üzgün

        C) Dokunsak yıkılır korkunun duvarları

        D) Osmanlı Devleti’nde tımar sistemi zamanla bozulmuştur.

        E) Örselenmiş söz yığınları bırakıyorsun bana.

   III.   …Çünkü gerçek bir şiirin dili, bizim genel düşüncelerimizi ifade eden ve ortak işaretlerden oluşan ihtiyaç dilimizden tamamen farklıdır ve kullanılan sözcükler herkesin bildiği anlama gelmez.

Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle aşağıdakilerden hangisidir?

       A)    İyi şiir, her zaman okuyucu kitlesine ulaşır.

       B)    İyi bir şiiri düz yazıya çevirmek mümkün değildir.

       C)    Düz yazı şiirden daha üstündür.

       D)    Konuşma diliyle yazılan şiirler halk tarafından daha çok benimsenir.

       E)    Gerçek şiir hayatla iç içe olandır.

   IV.   Aşağıdakilerden hangisi şiirde ahengi sağlayan unsurlardan değildir?

       A)    Uyak    B) Redif     C) Aliterasyon

D) Asonans     E) İmge

    V.   Yalnızca benzeyen ve benzetilenle yapılan ben­zetmelere "güzel benzetme" (teşbih-i beliğ) de­nir.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde buna örnek olabilecek bir kullanım vardır?

A)      Hissetmem karanlığı

Özlemem güzelliği

B)      Hasret, vurma bana

Hasret, kanayan yara

C)      Dinmez acı keder

Yakar kavurur, eritir beni

D)      Vur vurabildiğine

Rüzgâr gibi geri al özlemi

E)       Pınarın gözü kadar saf

Bir sudur yüreğim