25 Aralık 2016 Pazar

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları MEB 2016-2017 Sayfa 145-148

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları MEB 2016-2017 Sayfa 145, 146, 147, 148

"Bizdik o hücûmun bütün aşkıyle kanatlı;
Bizdik o sabâh ilk atılan safta yüz atlı.
Uçtuk Mohaç ufkunda görünmek hevesiyle,
Canlandı o meşhûr ova at kişnemesiyle!
Fethin daha bir ülkeyi parlattığı gündü;
Biz uğruna can verdiğimiz yerde göründü."

1.     Yukarıda verilen metinden hareketle aşağıdaki kavramlardan hangisi hakkında bilgi edinilemez?
A)    Nazım birimi
B)    Söyleyici
C)    Kafiye düzeni
D)    Yazıldığı dönem
E)     Ölçü

CEVAP: D

2.     Aşağıdaki dizelerde bulunan edebî sanatların adlarını verilen boşluklara yazınız. 
"Yolcuyum, bir kuru yaprak misali
Rüzgârın önüne katılmışım ben."               
Faruk Nafiz Çamlıbel

Teşbih (benzetme) sanatı vardır. Şiirde söyleyici (yolcu) kendini kuru bir yaprağa benzetmiştir.

"Ezelden beridir bu ücra yere
Ninniler söylemiş bir serin dere"       
Rıza Tevfik Bölükbaşı

Teşhis (kişileştirme) sanatı vardır. Serin derenin ninniler söylediği ifade edilerek insana ait bir özellik, doğadaki bir varlığa verilmiştir.

Kapalı istiare vardır. Serin dere insana benzetilmiş. Benzeyen (dere) söylenmiş, benzetilen (insan) söylenmemiştir.



"Zihnim bu şehirden, bu devirden çok uzakta,
Tanbûri Cemil Bey çalıyor eski plâkta."
Yahya Kemal Beyatlı

Mecaz-ı Mürsel (ad aktarması) vardır. Tanburi Cemil Bey çalıyor derken Tanburi Cemil Bey'in bestesi, şarkısı çalıyor anlamında kullanılmış. Yani benzetme amacı olmaksızın bir söz kendi anlamı dışında kullanılmıştır.

"Dal bir gün dedi ki tomurcuğuna:
Tenimde bir yara işler gibisin"           
Ahmet Kutsi Tecer

Burada teşhis ve intak sanatları vardır. Ayrıca kapalı istiare vardır.
Teşhis: "Dal"a insan özelliği verilmiş.
İntak: Dal konuşturulmuş.
Kapalı istiare: Dal, insan benzetilmiş. Benzeyen (dal) var, benzetilen (insan) söylenmemiş.

DALGACI MAHMUT
işim gücüm budur benim,
Gökyüzünü boyarım her sabah,
Hepiniz uykudayken.
Uyanır bakarsınız ki mavi.
Deniz yırtılır kimi zaman,
Bilmezsiniz kim diker;
Ben dikerim.
Orhan Veli Kanık
3.     Yukarıda verilen metinden hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A Serbest tarzda yazılmıştır.
B)    Şiirdeki söyleyici hayalperest ve alaycıdır.
C)    Ahenk kafiyelerle sağlanmıştır.
D)    Şiir, belirli bir kafiye düzeninden uzaktır.
E)     Belirli bir nazım biçimi yoktur.

Cevap: C  Bu şiirde kafiyelere yer verilmemiştir.

4.     Aşağıda verilen dizelerin hangisinde tam kafiye kullanılmıştır?
A)    Kandilli yüzerken uykularda 
Mehtâbı sürükledik sularda
B)    Ve bir deniz hücumu hâlinde 
Gün doğuyor şehrin üzerine
C)    Günler kısaldı. Kanlıca'nın ihtiyarları 
Bir bir hatırlamakta geçen sonbaharları
D)    Erkenden çağırır, ya deniz ya bahçe 
Her yerde tükenmez kahkaha, eğlence
E)     Bir geliş var!.. Ne mübarek, ne garib âlem bu!..
Hava boydan boya binlerce hayaletle dolu...

Cevap: C şıkkıdır.
ihtiy-ar-ları
sonbah-ar-ları
-ları: redif
-ar: tam kafiye



"Tam otların sarardığı zamanlar,
Yere yüzükoyun uzanıyorum.
Toprakta bir telâş, bir telâş,
Karıncalar öteden beri dostum"
Behçet Necatigil
5.     Yukarıda verilen metin aşağıdaki türlerin hangisinden alınmıştır?
A)    Epik şiir   B) Pastoral şiir       C) Didaktik şiir
D) Satirik şiir  E) Lirik şiir

6.     Aşağıda verilen cümlelerde geçen altı çizili kelimelerin anlam özelliklerini karşıların­daki boşluklara yazınız.
a)     Yorgun bir nehir şehrin kıyısından kıvranarak geçiyordu (mecaz anlam)
b)    Kül rengi bulutlar kaplamıştı her yeri (gerçek anlam)
c)     Dalgalar kıyıya zarar vermesin diye dalgakıran yapmışlar  (terim anlam)

ç) Çekmecenin gözlerinde ne arayıp duruyorsun?  (yan anlam)  

Türkçenin tarihî dönemlerinde "emek" sözcüğü "acı, eziyet" anlamlarına gelirken za­manla değişerek "Bir işin yapılması için harcanan beden ve kafa gücü, uzun ve yorucu, özenli çalışma." anlamında kullanılmaktadır.
7.     Bu durum aşağıdaki kavramlardan hangisine örnek gösterilebilir?
A)    Ad aktarması
B)    Anlam daralması
C)    Anlam iyileşmesi
D)    Anlam kötüleşmesi
E)     Anlam genişlemesi

8.     Aşağıda verilen dizelerin hangisinde imgesel bir söyleyiş yoktur?
A)    Ben sana mecburum bilemezsin 
Adını mıh gibi aklımda tutuyorum
B)    Gülün tam ortasında ağlıyorum 
Her akşam sokak ortasında öldükçe
C)    Ölüler beni serinliğe yakıştıramaz
çünkü hiç kimse çıkmak istemez bu mevsimden dışarı
D)    Atlasları getirin! Tarih atlaslarını!
En geniş zamanlı bir şiir yazacağız
E)     Kamyonlar kavun taşır ve ben 
Boyuna onu düşünürdüm

Sen büyüdüğün vakit çocuğum.
Yine çiçekler açacak dallarda.
Dallarda açan çiçekler gibi.
Yine çocuklar uyuyacak masallarda.

Sen büyüdüğün vakit çocuğum.
Yine uykular havuzda dibe gidecek.
Havuzlarda kaybolan uykular gibi,
Yine çocuklar mektebe gidecek.

Sen büyüdüğün vakit çocuğum,
Yine göklerden mavi gölgeler inecek yere.
Toprağı nurlandıran mavi gölgeler gibi,
Yine çocuklar gülümseyecek askerlere.

Sen büyüdüğün vakit çocuğum.
Yine meltemler geçecek denizlerden.
Denizlerden geçen meltemler gibi.
Yine çocuklar olacak, rahatlık veren.
Fazıl Hüsnü Dağlarca
9.     Yukarıda verilen şiirle ilgili aşağıdaki cümlelerin önüne bilgiler doğru ise "D", yanlış­sa "Y" yazınız.
a)     (Y) Şiir, hece ölçüsüyle yazılmıştır.
b)    (D) Şiirde ahenk, kelime tekrarlarıyla sağlanmıştır.
c)     (D) Şiirde söyleyiciyi ifade eden bir zamir yoktur. 
ç) (D) Şiirde benzetmelere başvurulmuştur.
d)    (D) Şiirin nazım birimi dörtlüktür.
e)     (D) Şiirde genellikle tam kafiyeler kullanılmıştır.
f)     (D) Şiirin teması, geleceğe karşı duyulan umuttur.

"Dönülmez akşamın ufkundayız. Vakit çok geç:
Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen geç!"
Yahya Kemal Beyatlı
10.  Yukarıdaki dizelerin kafiye türü aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Cinaslı kafiye     B) Yarım kafiye      C) Tam kafiye
D) Zengin kafiye    E) Yalnızca redif kullanılmıştır.


2 yorum:

  1. şiirin nazım birimi dörtlüktür. cümlesi doğru olması gerekmiyormu. ayrıca çok teşekkürler sınavıma çok iyi oldu

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Uyarınız için teşekkürler, düzeltildi.

      Sil