9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları MEB 2016-2017 Sayfa 145, 146, 147, 148
"Bizdik o hücûmun bütün aşkıyle
kanatlı;
Bizdik o sabâh ilk atılan safta yüz atlı.
Uçtuk Mohaç ufkunda görünmek hevesiyle,
Canlandı o meşhûr ova at kişnemesiyle!
Fethin daha bir ülkeyi parlattığı gündü;
Biz uğruna can verdiğimiz yerde
göründü."
1. Yukarıda verilen metinden hareketle
aşağıdaki kavramlardan hangisi hakkında bilgi edinilemez?
A) Nazım
birimi
B) Söyleyici
C) Kafiye
düzeni
D) Yazıldığı
dönem
E) Ölçü
CEVAP: D
2. Aşağıdaki dizelerde bulunan edebî
sanatların adlarını verilen boşluklara yazınız.
"Yolcuyum, bir kuru yaprak misali
Rüzgârın önüne katılmışım ben."
Faruk Nafiz Çamlıbel
Teşbih (benzetme) sanatı vardır. Şiirde söyleyici (yolcu) kendini kuru bir yaprağa benzetmiştir.
"Ezelden beridir bu ücra yere
Ninniler söylemiş bir serin dere"
Rıza Tevfik Bölükbaşı
Teşhis (kişileştirme) sanatı vardır. Serin derenin ninniler söylediği ifade edilerek insana ait bir özellik, doğadaki bir varlığa verilmiştir.
Kapalı istiare vardır. Serin dere insana benzetilmiş. Benzeyen (dere) söylenmiş, benzetilen (insan) söylenmemiştir.
"Zihnim bu şehirden, bu devirden çok
uzakta,
Tanbûri Cemil Bey çalıyor eski
plâkta."
Yahya Kemal Beyatlı
Mecaz-ı Mürsel (ad aktarması) vardır. Tanburi Cemil Bey çalıyor derken Tanburi Cemil Bey'in bestesi, şarkısı çalıyor anlamında kullanılmış. Yani benzetme amacı olmaksızın bir söz kendi anlamı dışında kullanılmıştır.
"Dal bir gün dedi ki tomurcuğuna:
Tenimde bir yara işler gibisin"
Ahmet Kutsi Tecer
Burada teşhis ve intak sanatları vardır. Ayrıca kapalı istiare vardır.
Teşhis: "Dal"a insan özelliği verilmiş.
İntak: Dal konuşturulmuş.
Kapalı istiare: Dal, insan benzetilmiş. Benzeyen (dal) var, benzetilen (insan) söylenmemiş.
DALGACI
MAHMUT
işim gücüm budur benim,
Gökyüzünü boyarım her sabah,
Hepiniz uykudayken.
Uyanır bakarsınız ki mavi.
Deniz yırtılır kimi zaman,
Bilmezsiniz kim diker;
Ben dikerim.
Orhan Veli Kanık
3. Yukarıda verilen metinden hareketle
aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A Serbest tarzda yazılmıştır.
B) Şiirdeki
söyleyici hayalperest ve alaycıdır.
C) Ahenk
kafiyelerle sağlanmıştır.
D) Şiir,
belirli bir kafiye düzeninden uzaktır.
E) Belirli
bir nazım biçimi yoktur.
Cevap: C Bu şiirde kafiyelere yer verilmemiştir.
4. Aşağıda verilen dizelerin hangisinde tam
kafiye kullanılmıştır?
A) Kandilli
yüzerken uykularda
Mehtâbı sürükledik sularda
B) Ve
bir deniz hücumu hâlinde
Gün doğuyor şehrin üzerine
C) Günler
kısaldı. Kanlıca'nın ihtiyarları
Bir bir hatırlamakta geçen sonbaharları
D) Erkenden
çağırır, ya deniz ya bahçe
Her yerde tükenmez kahkaha, eğlence
E) Bir
geliş var!.. Ne mübarek, ne garib âlem bu!..
Hava boydan boya binlerce hayaletle
dolu...
Cevap: C şıkkıdır.
ihtiy-ar-ları
sonbah-ar-ları
-ları: redif
-ar: tam kafiye
"Tam otların sarardığı zamanlar,
Yere yüzükoyun uzanıyorum.
Toprakta bir telâş, bir telâş,
Karıncalar öteden beri dostum"
Behçet Necatigil
5. Yukarıda verilen metin aşağıdaki türlerin
hangisinden alınmıştır?
A) Epik
şiir B) Pastoral şiir C) Didaktik şiir
D) Satirik şiir E) Lirik şiir
6. Aşağıda verilen cümlelerde geçen altı
çizili kelimelerin anlam özelliklerini karşılarındaki boşluklara yazınız.
a) Yorgun
bir nehir şehrin kıyısından kıvranarak geçiyordu (mecaz anlam)
b) Kül
rengi bulutlar kaplamıştı her yeri (gerçek anlam)
c) Dalgalar
kıyıya zarar vermesin diye dalgakıran yapmışlar (terim anlam)
ç) Çekmecenin gözlerinde ne arayıp
duruyorsun? (yan anlam)
Türkçenin tarihî dönemlerinde
"emek" sözcüğü "acı, eziyet" anlamlarına gelirken zamanla
değişerek "Bir işin yapılması için harcanan beden ve kafa gücü, uzun ve
yorucu, özenli çalışma." anlamında kullanılmaktadır.
7. Bu durum aşağıdaki kavramlardan hangisine
örnek gösterilebilir?
A) Ad
aktarması
B) Anlam
daralması
C) Anlam
iyileşmesi
D) Anlam
kötüleşmesi
E) Anlam
genişlemesi
8. Aşağıda verilen dizelerin hangisinde
imgesel bir söyleyiş yoktur?
A) Ben
sana mecburum bilemezsin
Adını mıh gibi aklımda tutuyorum
B) Gülün
tam ortasında ağlıyorum
Her akşam sokak ortasında öldükçe
C) Ölüler
beni serinliğe yakıştıramaz
çünkü hiç kimse çıkmak istemez bu
mevsimden dışarı
D) Atlasları
getirin! Tarih atlaslarını!
En geniş zamanlı bir şiir yazacağız
E) Kamyonlar
kavun taşır ve ben
Boyuna onu düşünürdüm
Sen büyüdüğün vakit çocuğum.
Yine çiçekler açacak dallarda.
Dallarda açan çiçekler gibi.
Yine çocuklar uyuyacak masallarda.
Sen büyüdüğün vakit çocuğum.
Yine uykular havuzda dibe gidecek.
Havuzlarda kaybolan uykular gibi,
Yine çocuklar mektebe gidecek.
Sen büyüdüğün vakit çocuğum,
Yine göklerden mavi gölgeler inecek yere.
Toprağı nurlandıran mavi gölgeler gibi,
Yine çocuklar gülümseyecek askerlere.
Sen büyüdüğün vakit çocuğum.
Yine meltemler geçecek denizlerden.
Denizlerden geçen meltemler gibi.
Yine çocuklar olacak, rahatlık veren.
Fazıl Hüsnü Dağlarca
9. Yukarıda verilen şiirle ilgili aşağıdaki
cümlelerin önüne bilgiler doğru ise "D", yanlışsa "Y" yazınız.
a) (Y)
Şiir, hece ölçüsüyle yazılmıştır.
b) (D)
Şiirde ahenk, kelime tekrarlarıyla sağlanmıştır.
c) (D)
Şiirde söyleyiciyi ifade eden bir zamir yoktur.
ç) (D) Şiirde benzetmelere
başvurulmuştur.
d) (D)
Şiirin nazım birimi dörtlüktür.
e) (D)
Şiirde genellikle tam kafiyeler kullanılmıştır.
f) (D)
Şiirin teması, geleceğe karşı duyulan umuttur.
"Dönülmez akşamın ufkundayız. Vakit
çok geç:
Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen
geç!"
Yahya Kemal Beyatlı
10. Yukarıdaki dizelerin kafiye türü aşağıdaki
seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Cinaslı kafiye B) Yarım kafiye C) Tam
kafiye
D) Zengin kafiye E) Yalnızca redif kullanılmıştır.
şiirin nazım birimi dörtlüktür. cümlesi doğru olması gerekmiyormu. ayrıca çok teşekkürler sınavıma çok iyi oldu
YanıtlaSilUyarınız için teşekkürler, düzeltildi.
Sil