Türk Edebiyatı Dersi 9. Sınıf 1. Dönem 1. Yazılı

1)            “Tiyatro güzel sanatların bir sentezidir.Onda mimari,resim, müzik ve edebiyat  gibi  güzel sanatların hepsi               bir arada yer alır ”  cümlesi  sizce ne anlama gelmektedir,  açıklayınız. (10)

Tiyatro sahnesinde  mimari,resim ,heykel,  müzik  ve diğer güzel sanatların örnekleri  yer  alabilir. Sahnede bir bina,bir köprü ya da bir mimari eserin maketi,bir salonda heykel ya da tablolar bulunabilir.Oyun içinde müzik işitilebilir.Oyuncular dans  edebilir,şiirler okuyabilirler. Kısacası  bir  tiyatro  oyununda  bu sanatların hepsinden  örnekler  görmek mümkündür.Bu yüzden tiyatro güzel sanatların sentezi gibidir. 

2)       “…Akif, Seyfi Baba’sında bir  fener ışığıyla bütün eski İstanbul gecelerinin harap sokaklarını tablolaştırır.”

      ifadesinden ne anladığınızı   üç  cümleyle   açıklayınız. (10)

Mehmet Akif’in bazı  eserlerinde  çok başarılı çevre  tasvirleri  bulunur. Seyfi Baba,Küfe , Kahve  adlı şiirlerinde  İstanbul’un  sokakları, kahveleri, yoksul  semtler, Seyfi Baba’nın  evinin  içindeki  sefalet görüntüleri  canlı  tasvirlerle anlatılmıştır.Bu tasvirler öylesine etkili ve başarılıdır ki; bunları  okurken insan karsısında resim tabloları varmış  ve bu  tabloları seyrediyormuş hissine kapılır.

                              

3)            Aşkın  sihirli şarkısı yüzlerce dildedir,

İspanya  neş’esiyle bu akşam bu zildedir.

Yukarıdaki mısralarda  bulunan, koyu renkli (sessiz)  harflerin  tekrarlanmasıyla oluşan  ses ahengine   ne ad verilir? (5)

Bu ses  ahengine  aliterasyon   denir.

4)  “Can  kafeste  durmaz uçar” cümlesinde  koyu renkli kelimeden dolayı hangi sanat vardır? Açıklayarak cevaplayınız.  (5)

Burada  can  benzeyen, kuş benzetilendir, benzetilen zikredilmeyip yalnızca benzeyen kullanıldığı için burada  kapalı istiare  vardır.

5)   Aşağıdaki  boşlukları  uygun  kelimelerle doldurunuz. (10)

Karacaoğlan , 17    yüzyılda.    Çukurova .   dolaylarında yaşamış  bir  halk şairimizdir.

Endülüs’te Raks  şiiri   Yahya  Kemal  Beyatlı    tarafından  yazılmıştır. Şair bu eserinde   İspanya   ‘da izlemiş olduğu  bir  müzik ve dans şenliğini  anlatmaktadır.

 Mermeri  işleyerek  ondan heykel yapan  kişiye heykeltıraş /  sanatçı.     deriz.  Satmak amacıyla   mermerden          vazo yapan  taş ustasına  ise          zanaatkar  denir.

6)  Aşağıdakilerden  hangisi  edebiyatın amaclarından  değildir?  (5)

a)   İnsanı iyiye güzele doğruya yöneltmek          b)  Bilimsel gerçekleri farklı bir dille insanlara anlatmak

c) ) İnsanı  insana tanıtmak                                  d)  İnsan duygu ve düşüncelerini  ifade etmek 

7)     “Bir romanda ya da izlediğimiz bir oyunda kahramanın   eylemleri ,düşünceleri  büyülüyor bizi, bir saygı     uyandırıyor,bunun etkisiyle  kahramanla kendimizi özdeşleştirmek istiyoruz”   cümlesiyle yazar  ne söylemek

 istiyor ?  (5)

a) Edebi eserler insanı derinden etkiler                               b) Edebi eserlerde duygusallık ön plandadır                                               c) Edebi eser bilgilendirme amacıyla değil,                               d) Kişi edebi eserdeki beğendiği  kahramanların

    duygulandırma amacıyla yazılır.                                          yerinde olmak  ister.                                                                       

8)                            Zil, şal ve gül…Bu bahçede raksın bütün hızı,

                               Şevk akşamında Endülüs, üç defa kırmızı…

 Yukarıda iki  mısraını okuduğunuz  Endülüs’te Raks  şiirinin tamamını  düşündüğünüzde  aşağıdaki  sonuclardan  hangisine  ulaşmak  mümkün değildir?  (5)

a)     Türkçe’de kelimelerin,  ritmik vücut hareketlerine uygun                               b)  Türkçe’nin kelimelerle resim  yapmaya

ses  ahengi  ve  güzelliği  vardır.                                                            imkan veren yüksek bir tasvir gücü vardır.

c)     Türkçe musikiye çok elverişli dildir                                                  e)  Şairin amacı Endülüs  tarihi ile ilgili tarihi                                                                                                                                             bilgiler  vermektir.

9)  “ Edebi eserde dil  duygusal boyutludur  ”  diyen yazara  göre edebi eserin  dili nasıl olmalıdır ?  (5)

a) Edebi eser okuyucuyu  duygulandırmalıdır.                      b) Yazar herkesin anlayacağı bir dille yazmalıdır.

c) Edebi  eserin dili öznel ve kişisel olmalıdır.                    d) Yazar okuyucuyu bilgilendirme amacı gütmemelidir.

10)   Aşağıdakilerden  hangisi  edebiyatın amaclarından  değildir?  (5)

a)   İnsanı iyiye güzele doğruya yöneltmek          b)  Bilimsel gerçekleri farklı bir dille insanlara anlatmak

c) ) İnsanı  insana tanıtmak                                  d)  İnsan duygu ve düşüncelerini  ifade etmek 

11)   Aşağıdaki  cümlelerin  hangisinde  objektif, nesnel  bir  bilgi   vardır? (5)

a)   Ayışığı altında neşeyle ilerliyorduk.                                                               b) Ekvator çizgisi Kuzey ve Güney Yarımküreyi birbirinden ayırır.

c)   Bahar güneşi altında tabiat canlanmaya başlamıştı.                    d) Başımızın üstünde gezen beyaz bulutlar ruhumuza ferahlık

                                                                                              veriyordu.

                                                                                                             

12)  “Karşımızdaki  bina  kale  gibi  sapasağlam görünüyordu”  cümlesinde hangi  edebi sanat vardır? Bu sanatın ögeleri nelerdir, cümleden örnekler  vererek  açıklayınız. (10)

Bu cümlede  teşbih (benzetme)  sanatı vardır.Benzeyen, bina , benzetilen  kale, benzetme edatı  gibi ve  sapasağlam  benzetme yönü  olur.

13)   Çıkış noktası  bilimsel konular olmakla  birlikte, duygu ve hayallerle zenginleştirilerek  edebi eser  özelliği kazanan eserlere ne ad verilir? Örnek vererek açıklayınız. (10)

Bu türden eserlere  kurgu-bilim  ( ya da  bilim-kurgu)  türü eser denir. Jules Verne’in  Aya  Seyahat adlı romanı  böyledir. Bunlarda   bilimsel bazı  özellikler bulunsa da  hayallerle yazılmış olduğu için  edebi eser sayılırlar.

14)  Aşağıda verilen bilgilerin  doğru veya yanlış  olduklarını  (D) ya da  (Y)  harfleriyle belirtiniz. (10)

a) Sanat eserinde güzellik duygusu ön plandadır, zanaat eserinde ise kullanım amacı  öne çıkar.  (  D    )

b) Sanat  eserini oluşturan sanatçının  birincil   amacı,  maddi kazanç sağlamak  değildir.                          (   D   )

c) Çömlekçi  ustasının yaptığı çömlek,  bir sanat eseri kabul edilebilir.                                               (   Y   )

d) Edebiyatın da, bilimlerin de  temeli dildir.Ancak bilimde dil yalnızca bir araçtır.                                           (   D    )

                               

e) Edebiyatçı  eserini oluştururken  deney ve gözlemlerde bulunmak zorundadır.                           (   Y    )

15)  Aşağıdaki  deyimlerin anlamlarını açıklayınız ve bu deyimleri  kullanarak  cümle kurunuz. (10)

göze  girmek               :  Birinin güvenini kazanmak

                                       Çalışkanlığıyla bütün öğretmenlerin  güvenini  kazanmayı başardı.

pişmiş aşa su katmak  :  Sonuçlanmak üzere olan bir işi bozmak

                                       Aksi bir kişi  olduğundan, pişmiş aşa su katmayı severdi.         

ALINTIDIR