9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları MEB 2016-2017 Sayfa 126

Metni Anlama ve Çözümleme

Aşağıda, "Serenad" adlı şiirden alınan dizeler verilmiştir. Bu dizelerdeki altı çizili kelimelerin anlamlarını dizenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi sözlükten kontrol ediniz.

a)   "Tozlu yollarından geçtiğim uzak / İklimden şarkılar getirdim sana."

iklim: yer, bölge, diyar, ülke

b)   "Seninçin dallardan süzülen ıtır"

ıtır: güzel kokulu bir bitki, çiçek

c)   "Mor akasyalarda ürperen seher."

seher: sabahın güneş doğmadan önceki zamanı

Okuduğunuz şiirin konu ve temasını belirleyiniz.

Şiirin teması: aşk

Şiirin konusu: Şairin sevgiliye duyulan aşkını ifade etmesi, bu aşka karşılık beklemesi

Aşağıda verilen dizelerdeki açık ve örtük iletileri belirleyiniz

a)   "Pencerenden bir gül attığın zaman / Işıkla dolacak kalbimin içi."

b)   "Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak, / Ben aşkımla bahar getirdim sana"

c)   "Bir kuş sesi gelir dudaklarından; / Gözlerin, gönlümde açan nergisler."

a) Sevgilinin pencereden gül atması şairi mutlu edecektir. Pencereden gül atma ifadesiyle "sevgilinin, şairin aşkına karşılı vermesi"  anlatılmaktadır.

b) Sevgili güle benzetilmiş. Aşkımla bahar getirdim diyerek sevgiliye güzellikleri yaşatacağını ifade ediyor.  Gül, bahar mevsiminde açılır. Şair, gülün hayatta kalmasını kendisinin aşkına bağlamış oluyor.

c) Sevgilinin sözleri kuş cıvıltıları gibi gözleri de nergis gibi güzeldir. Tabiatın güzelliklerini sevgilide görmektedir. 

Okuduğunuz şiirde yalnızca şaire özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz. Bu kul­lanımların şiiri nasıl etkilediğini tartışınız.

Okuduğunuz şiirde söyleyici ile hitap edilen kişi arasında nasıl bir ilişki vardır? Bu ilişki şiirin ilk dörtlüğünden son dörtlüğüne kadar nasıl bir değişim geçiriyor? Şiirden hare­ketle açıklayınız.

Şiirde söyleyici şair, hitap edilen kişi sevgilidir. İlk dörtlükte şair kendi durumunu ifade ederek (geldim işte mevsim gibi kapına/ gözlerimde bulut saçlarımda çiy) sevgiliden aşkına karşılık vermesini bekliyor.

Diğer dörtlüklerde de sevgiliye hitap ederek tabiattan benzetmelerle sevgilinin özelliklerini, ona duyduğu aşkı ortaya koyuyor. Son dörtlükte ilk dörtlükteki ifade ettkilerini pekiştirerek dile getiriyor.

"Serenad" adlı şiirde ahengi sağlayan unsurları belirleyiniz ve bunların şiire katkısını açıklayınız.

Bu şiirde ahenk;

uyak ve rediflerle

hece ölçüsüyle

kelime tekrarlarıyla

sağlanmıştır.

Okuduğunuz şiirde kullanılan edebî sanatlar ve imgelerin işlevlerini belirleyiniz.

Okuduğunuz şiirin anlam özelliklerini etkileyen kültürel ve mitolojik unsurları (serenat kültürü) belirleyiniz.

Açık istiare: gözlerinin nemli, yaşlı olması "bulut"a benzetilmiş.

Sevgilinin sözleri kuş sesine benzetilmiş. (açık istiare) Benzetilen: kuş sesi söylenmiş, sevgilin sözleri (benzeyen) söylenmemiş.

Teşbih: Sevgili güle benzetilmiş. Gözleri nergise benzetilmiş. Şairin, sevgilinin kapısına gelişi, mevsime benzetilmiş.

Tekrir: seninçin, gözlerimde bulut saçlarımda çiy, tekrar edilmiş.

Serenat, batı kültür ve edebiyatına özgü bir aşk ifade aracıdır ve  “gece vakti sokakta sevgilinin penceresi altından verilen küçük konser” anlamına gelmektedir.  Batı edebiyatında en ünlü serenat Shakespeare'in ünlü oyunu Romeo ve Juliet eserindeki Romeo'nun Juliet'e aşkını ilan ettiği balkon sahnesinidir. Bu şiirde de böyle bir durumu görüyoruz. Şair, sevgilinin kapısına (evinin önüne) gelerek ilan-ı aşk ediyor gibi bir durum çıkıyor.

Eleştirel Okuma

Ahmet Muhip Dıranas'ın sanat anlayışı ile "Serenad" adlı şiir arasında nasıl bir ilişki vardır? Kısa bir araştırma yaparak elde ettiğiniz bilgileri sınıfta değerlendiriniz.

Okuduğunuz şiiri Cahit Sıtkı Tarancı'nın "Serenad" adlı şiiriyle biçim ve içerik yönün­den karşılaştırınız.

Okuduğunuz şiirdeki değerleri, içinde yaşadığınız toplumun değerleriyle karşılaştırınız