• Tanzimat Dönemi Türk edebiyatında roman türünün öne çıkan özellikleri nelerdir?
Tanzimat Dönemi romanlarını iki dönemde incelersek
1. dönem Tanzimat romanı:
Teknik bakımdan kusurludur.
Romantizmin etkisi vardır.
Tarihi ve sosyal konular işlenmiştir. Daha çok yanlış batılılaşma ele alınmıştır.
Kişiler tek yönlüdür, iyiler hep iyi, kötüler hep kötüdür.
Romanda olayların akışı kesilip okuyucuya bilgi verme amaçlanmıştır.
Betimlemeler gereksiz şekilde uzatılmıştır.
Tesadüflere çokça yer verilmiştir.
2. dönem Tanzimat romanı:
Birinci döneme göre daha başarılıdır.
Realizm ve natüralizmin etkisi görülür.
Olayların akışı kesilmemiştir.
Duygusal, acıklı konular işlenmiştir.
Abartı ve tesadüflerden kaçınılmıştır.
Kölelik, cariyelik, batılılaşmanın yanlış anlaşılması vb. konuları işlenmiştir.
Betimlemeler gerçekçi, gözleme dayalıdır.
• Tanzimat Dönemi Türk romanında tarihî ve sosyal konuların işlenmesinin sebepleri nelerdir?
Halkı bilgilendirmek, bilinçlendirmek, eğitmek amacıyla
B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz.
• Eserlerinde halka bir şeyler öğretmek ve okumayı sevdirmek amacı güden AHMET MİTHAT EFENDİ Tanzimat romanı denilince ilk akla gelen kişidir.
• Tanzimat Döneminin en dikkate değer eserlerinden biri olan SERGÜZEŞT
Samipaşazade Sezai’nin realist anlayışla kaleme aldığı bir romanıdır.
C. Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
• Batılılaşmayı yanlış anlayan kahraman tipine Tanzimat Dönemi romanlarında
sıkça rastlanır. (D )
• Tanzimat Dönemi romanlarında klasisizm, romantizm, realizm ve natüralizmin
etkileri görülür. (D )
• Tanzimat Dönemi romanlarında toplumsal meselelere yer verilmemiştir. (Y )
Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru cevaplarını işaretleyiniz.
1. Tanzimat romanıyla ilgili aşağıda yer alan yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Konular genellikle günlük hayattan ya da tarihten alınır.
B) Cariyelik kurumunu ve alafrangalık özentisini işler.
C) Kişiler genellikle tek yönlü ele alınır; iyiler mükâfatlandırılır.
D) Olayların akışında rastlantılara çok sık başvurulur.
E) Romanın içinde bilgi ve öğüt vermekten kaçınılır.
CEVAP: E
2. “Bizde roman Halit Ziya ile başlar. Namık Kemal’in romanı, sadece denemede kaldı. Onunla hemen aynı yıllarda işe başlayan Mithat Efendi’nin halka okuma zevkini aşılamaktaki hizmeti inkâr edilemez. Fakat sanat yapıtının ilk koşulu olan, biçimden daima yoksundu. Birçok soruna dokunmasına, hayatımızdaki aykırılıkları görmesine hatta şöyle böyle sürükleyici olaylar bulma yeteneğine karşın yazdıklarına hiçbir hayat sıcaklığı geçiremedi. Bulduğu bazı yerli tipler, romancılık sanatına, ancak başkalarının elinde yeniden yoğrulduktan sonra mal oldu.”
Parçada Ahmet Mithat’ın romancılığına ilişkin özelliklerden hangisine değinilmemiştir?
A) Okuyucunun genel bilgisini genişletmeyi amaçlaması
B) Geniş halk kitlelerine okumayı sevdirmesi
C) Romanlarının teknik yönden kusurlu olması
D) Kimi romanlarında “realizm” izlerinin bulunması
E) Kimi romanlarında yerli hayat sahnelerine rastlanması
ÖSYS 1982
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder